Ans Bosma woont aan de rand van Klarendal op Klein Vijverdal in een nieuwbouw appartementencomplex. Ze woont er fijn, maar kijkend naar de toekomst heeft ze toch andere woonwensen: een veilige vorm voor senioren om zelfredzaam samen te wonen en elkaar waar nodig te ondersteunen. In Arnhem lukt het vooralsnog niet dat van de grond te krijgen.

Inrichting maatschappij

Ans ziet dat de maatschappij ondertussen zo is ingericht, dat senioren niet op al te veel hoeven te rekenen: ‘Onze kinderen en hun partners moeten werken om in hun levensonderhoud te voorzien. Ze vallen dus weg mocht ik hulpbehoevender worden in de toekomst. Bovendien wonen kinderen en ouders niet meer zoals vroeger in dezelfde straat of het zelfde dorp. Ondertussen gaan de verzorgingstehuizen ook dicht en er wordt alleen maar bezuinigd binnen de zorg: er is zoveel aan de hand in de maatschappij, we moeten het dus zelf doen.’

Knarrenhof®

Enkele jaren geleden ontdekte Ans de Knarrenhof, een landelijke stichting met een maatschappelijk doel die een rol probeert te spelen in de hernieuwde aandacht voor het wonen in hofjes. Het hofje staat dan voor het ouderwets omzien naar elkaar, burenfatsoen en “noaberschap”, zodat ouderen niet alleen zijn, maar toch zeker wel individueel, onafhankelijk en zelfstandig leven. Het hofje hoeft niet letterlijk genomen te worden, want herbestemming van oude panden of nieuwbouw behoort ook altijd tot de mogelijkheden een Knarrenhof te stichten. Maar Knarrenhof is weldegelijk geïnspireerd op waar ooit de gasthuizen ook voor stonden.

Daarnaast is er altijd de voorwaarde een Knarrenhof in te richten met koopwoningen, vrije huur én sociale huur. ‘Dat sociale spreekt me in een Knarrenhof erg aan. Op je oude dag heeft de één meer geluk gehad in zijn leven dan de ander qua financiën, maar op een bepaalde leeftijd moet dat niet meer uit hoeven maken: iedereen moet mee kunnen doen, iedereen moet buurvrouw kunnen worden.’

De eerste Knarrenhof is in 2018 in Zwolle opgeleverd en heeft veel landelijke publiciteit opgeleverd. In het hele land zijn er ondertussen meer dan 17.000 mensen die zich bij de beweging hebben aangesloten. In zeven dorpen of steden wordt oplevering binnen twee jaar verwacht, op zeven plekken zijn de onderhandelingen in een ver gevorderd stadium en er zijn 46 werkgroepen actief in het land die een Knarrenhof proberen te realiseren. ‘Het gaat keihard in het hele land!’ glundert Ans. Knarrenhof is ondertussen een stichting en heeft een overzichtelijke website.

Pionieren in Arnhem

‘Vanuit de politiek vind iedereen het geweldig’, aldus Ans. Zij is vanaf 2015 aan het pionieren om ook in Arnhem een Knarrenhof van de grond te krijgen. Maar dat gaat niet gemakkelijk. Er hebben zich in Arnhem al wel 150 huishoudens gemeld als geïnteresseerden (dat zijn ongeveer 225 senioren, of Arnhemmers die over de toekomst nadenken) en vier van hen vormen de kerngroep die aan het lobbyen is.

Zij zijn ondertussen bij meerdere projectontwikkelaars op bezoek geweest. Maar los van kaders en bestemmingsplannen, komt het bij beschikbare locaties vooral niet van de grond vanwege het financiële plaatje wat er aan hangt. Volkshuisvesting Arnhem is weldegelijk aan het meedenken naar mogelijkheden. Op het stadhuis vind iedereen het geweldig, maar men kan weinig doen: ‘De gemeente heeft geen grond meer beschikbaar. De wethouder moet zich houden aan de grondprijs die de raad heeft vastgelegd. Dat is een commerciële grondprijs. Wij proberen mensen te overtuigen dat het een maatschappelijk initiatief is, zodat grond ook voor een maatschappelijke prijs beschikbaar zou kunnen komen.’ De wethouder heeft overleg met (initiatiefnemers van) woonvormen toegezegd.

‘Knarrenhof is een burgerinitiatief. Het is een oplossing voor veel maatschappelijk issues. Men zou een breder blikveld moeten hebben en dit moeten omarmen, omdat een Knarrenhof veel kan betekenen qua bijvoorbeeld zorg die uit de maatschappij weg valt. Eenzaamheid is het grootste probleem.’ Maar er is momenteel een impasse omdat beschikbare locaties te duur blijken.

Ans: ‘Dit kan in het hele land. Waarom niet hier?! Ik zie graag dat we met zijn allen om tafel gaan om te kijken naar hoe dan wel, in plaats van te kijken naar de onmogelijkheden…’

—–

Knarrenhof® is als term geïnspireerd op Koot & Bie. Ze staat voor de zelfspot van de huidige ‘oudere jongere’ en voor het heft in eigen handen nemen. Zoals Kees van Kooten als krasse knar besloot zijn eigen knarrenhof te bouwen, toen bleek dat zijn Harley Davidson niet door de gang van het bejaardentehuis paste. www.knarrenhof.nl

—–

Deze content is gemaakt in opdracht van Stichting Project, de stichting die achter de website Buurt&Regio actief is.